Mea
Mea hebben
we met de Mobiele PicknickTafel ontmoet op de Nieuwmarkt op
31 mei 2009. We hebben haar al een aantal weken voorbij
zien komen, maar tot dan toe is
het niet gelukt haar aan tafel te krijgen. Mea is
transsexueel en komt uit Litouwen. We bespreken met haar de
situatie van homosexuelen en transsexuelen in Litouwen. Die
is niet best (in Litouwen is nu een wet in voorbereiding
die in het onderwijs praten over kwesties als
homosexualiteit en transsexualiteit verbied: dat is slecht
voor de kinderen), ze is gevlucht en zwerft inmiddels al 4
jaar rond door Europa, ze kan nergens een nieuw bestaan
opbouwen. Nu probeert ze Amsterdam.
Mea is,
toen ze nog man was, universitair opgeleid in de Russische
literatuur, journalistiek en grafische vormgeving en heeft
lange tijd in Moskou en Litouwen gewerkt bij kranten en
tijdschriften. Als vrouw heeft ze geprobeerd op te komen
voor de rechten van mensen zoals zij, anders dan anderen.
Dat wordt niet gewaardeerd in haar land. Daarom is ze
gevlucht. Eerst naar Duitsland, toen Frankrijk, Spanje en
Belgie. Ze probeert asiel aan te vragen en een nieuw
bestaan op te bouwen. Litouwen is echter lid van de
Europese Unie en is daarmee een veilig land en ze kan dus
geen asiel meer aanvragen. Ze wordt gezien als al die
andere mensen uit de ‘Nieuwe Lidstaten’. Je bent hier in
het Westen met vakantie of je hebt hier werk en een woning,
iets anders is er niet.
Eerst heeft ze nog wat geld op haar rekening, later is ze
gaan werken als prostitue en schoonmaakster. Dat kost haar
steeds veel moeite, een baantje te krijgen, haar
verschijning maakt dat ze vaak geweigerd wordt. Ze wordt er
gek van.
Amsterdam is haar laatste poging om een nieuw bestaan op te
bouwen. Ze heeft geluk, ze ontmoet al snel Wendel, een
maatschappelijk werkster van P&G
(Prostitutie&Gezondheidscentrum, onderdeel van
HVO-Querido en de GGD) die veel voor haar kan doen. Wendel
regelt onder andere een “full staf of documents” zoals Mea
dat altijd zegt. Verblijfsvergunning, zorgverzekering,
bankaccount, een eigen bedrijf met KvK-inschrijving
(‘Hekate: werkster in de prostitutie’), Nederlandse lessen
en afspraken bij de Genderkliniek van de VU. Een onderkomen
en werk lukt echter niet. Wel tijdelijk onderdak bij het
leger des Heils en af en toe een dagje in een andere
daklozen-opvang. En opvang bij ‘Stichting Op de Rots’, dat
is een verhaal apart en wordt later door Mea zelf
beschreven. Verder slaapt Mea op straat en in een tentje,
waar ze een aantal keer slachtoffer is van bedreigingen en
vandalisme. Mea wordt er gek van. Het lukt steeds niet
ergens echt voet aan de grond te krijgen. Ze gaat weer
twijfelen aan het leven. “Wil ik dit, kan ik dit nog
volhouden? Het zwarte gat in mijn lichaam wordt groter en
groter.” Ze besluit dat het genoeg is en wil een einde aan
haar leven maken. Ze drinkt zich moed in en gaat naar
Sloterdijk… Het lukt niet, ze laat haar telefoon aan staan
en ze komt terug. P&G gaat weer voor haar aan de slag.
Ondertussen woont ze als gast bij ons en we maken een plan.
“Mea, je bent een schrijver, gebruik je talenten. Ga
schrijven over alles wat je hebt meegemaakt.” Verder geven
we haar een digitale camera en vragen haar alles in haar
omgeving vast te leggen, wat fascineert haar, wie komt ze
tegen, wat komt ze tegen, waar is ze, wat ze denkt. Om te
beginnen bij de OBA, de Openbare Bibliotheek Amsterdam aan
het Oosterdok. Dat is haar kantoor. En het kantoor van vele
andere daklozen. Ook dat van Andras.
Verhalen van Mea
zijn
te lezen op deze website.
Tekst: Noud Verhave met dank aan Diane Elshout en Simon
Rowe